Gevolgen coronacrisis

Herstelfase
Sinds medio 2021 geven wij uitvoering aan de Herstelagenda Corona. Deze is tegelijkertijd met de perspectiefnota 2022 aan u aangeboden. Hierin hebben wij aangegeven op de voortgang hiervan periodiek terug te komen in de reguliere P&C instrumenten. Zo ook nu in deze Programmarekening. Eind 2022 is de programmatische sturing vanuit de Herstelagenda afgerond. Op onderdelen loopt de uitvoering van de acties nog door tot in 2023. Per actielijn uit de Herstelagenda schetsen we hieronder op hoofdlijnen de voortgang.

Veilige opstart
Daar waar in 2021 veel capaciteit is ingezet op het informeren en waar nodig handhaven van de coronamaatregelen, was er in 2022 veel meer mogelijk. Omdat vrijwel alle organisatoren van Edese evenementen kampten met een tekort op hun begroting is besloten eenmalig DNA-evenementen die al meerdere jaren georganiseerd worden in de gemeente financieel te steunen vanuit de Herstelagenda. Dit gaf een steun in de rug voor de evenementensector in deze zware tijd.

Levendige gemeente
De maatregelen voor ‘herstel’ gericht op een levendige gemeente concentreerden zich op marketing en promotie, het versterken van online presence, ondersteuning van de culturele en sportsector en op evenementen gericht op het herstellen van de bezoekersstroom aan het centrum.
In 2022 is in verschillende programma’s gewerkt aan het verbinden van jonge en nieuwe makers en het opleiden van vrijwilligers van verenigingen op het gebied van marketing. In 2022 heeft Summerbeach plaatsgevonden: activiteiten voor jong en oud op een (tijdelijk) stadsstrand op in Ede. Sportservice Ede, Cultura en ondernemers hebben hiervoor de handen ineengeslagen.

Sociaal verbonden
De Edese samenleving heeft ook in 2022 veel veerkracht en creativiteit getoond. Zowel voor ouderen als jongeren zijn diverse initiatieven ontstaan om elkaar te kunnen ontmoeten, steunen, samen te bewegen en ervaringen te delen. Binnen de derde actielijn stimuleerden wij ontmoeting, verbinding en ondersteuning met aandacht voor leefstijl, mentale en fysieke gezondheid en veerkracht.
We ontwikkelden een brede subsidieregeling gericht op herstel en het versterken van het sociaal netwerk van onze inwoners. In 2021 en 2022 zijn drie tranches opengesteld van de subsidieregeling “Ontmoeten en ondersteunen”. De activiteiten die georganiseerd werden waren uiteenlopend, van kerst voor daklozen tot zaalvoetbal voor kwetsbare meiden. De regelarme insteek en snelle afhandeling werden op prijs gesteld. Er volgt daarom nog een 4e tranche van januari tot april 2023, zodat begin 2023 nog activiteiten kunnen worden georganiseerd. Naast deze subsidieregeling hebben we de formele organisaties gesubsidieerd voor specifieke knelpunten. Te denken valt aan extra aanbod bij het Centrum voor Jeugd en Gezin, het wegwerken van wachtlijsten in de vrij toegankelijke jeugdhulp, extra inzet jongerenwerk en extra inzet op contact met ouderen.
Binnensportverenigingen hebben gedurende de coronatijd een zware periode doorgemaakt. In 2022 zijn de huurlasten gecompenseerd. De verenigingen blijven het zwaar houden en daarom is de tariefsverlaging vanaf 2023 structureel gemaakt.
Tot slot voerde een aantal partners een publiekscampagne uit onder de naam ‘Ede Viert’ met als doel het bevorderen van ontmoeting, gezondheid, het doen van vrijwilligerswerk en oog hebben voor elkaar. Gezien het grote succes van de campagne en de grote noodzaak die we zien vanuit de samenleving (gericht op zowel deelname aan activiteiten als vrijwillige inzet), hebben we ervoor gekozen de campagne te verlengen tot en met 2023.

Brede talentontwikkeling jongeren*
De coronacrisis heeft grote invloed op het onderwijs voor kinderen en jongeren. Het onderwijs kampte tot aan het voorjaar van 2022 met vele uitdagingen. Vanuit het Nationaal Programma Onderwijs (NPO) hebben scholen en gemeenten middelen gekregen om steun te bieden op cognitief, executief of sociaal-emotioneel vlak. Scholen zetten in op extra begeleiding op school. De gemeente investeert vooral in voor- en naschools aanbod. De gemeente heeft hiervoor 2.000.000 euro beschikbaar, die tot en met schooljaar 2024-2025 ingezet kan worden. Eind 2021 zijn de eerste middelen ingezet. Er is ingezet op aanvullende CJG-ondersteuning voor ouders en peuters met een ondersteuningsvraag. In 2022 hebben we diverse projecten/activiteiten ondersteund zoals: Taalproject in het VO, extra schoolmaatschappelijk werk in het PO en VO, huiswerkbegeleiding in het PO, extra bewegingsonderwijs in het speciaal basisonderwijs, inzet van jongerenwerkers in het VO (in de pauzes en na schooltijd), programma LEEF in de 2e klassen van het VO gericht op welzijn, sport en identiteitsontwikkeling. In 2023 gaan we door met de ondersteuning, waarbij we scholen actief bevragen op waar de behoefte voor ondersteuning ligt.

Veerkrachtige en ondernemende gemeente
De vijfde en laatste actielijn uit de Herstelagenda richt zich op de aanpak vroegsignalering schulden; betere vindbaarheid gemeente bij kleine schulden; intensieve ondersteuning en begeleiding naar nieuw werk; scholing en ontwikkeling voor behoud van werk en de opzet van een samenwerking tussen de regionale mobiliteitsteams en een ondernemersdesk van de gemeente Ede. Dit loket is bestemd voor ondernemers die zich op een andere toekomst willen oriënteren dan het ondernemerschap.
De aanpak vroegsignalering van schulden is ingevoerd en in 2022 positief geëvalueerd. Met name het afleggen van huisbezoeken blijkt effectief om tijdig financiële zorgen bij inwoners te signaleren, en vervolgens passende ondersteuning aan te bieden. Het Regionaal Mobiliteitsteam heeft als doel om werkzoekenden te begeleiden naar werk, zowel werklozen, schoolverlaters, als degenen die een andere baan zoeken. Ook ondernemers kunnen terecht bij het RMT wanneer zij zich willen oriënteren op een andere stap in hun loopbaan. In het RMT werken gemeenten, UWV, onderwijs, Leerwerkloket, Werkgeversservicepunt, werkgevers en werknemers intensief samen. In 2022 ondersteunde het RMT 400 inwoners in Foodvalley. De landelijke overheid onderzoekt op dit moment de toekomstige structuur van de arbeidsmarktregio’s, waarin een ontschotte werkwijze zoals de RMT’s wellicht een structureel onderdeel wordt.

Benodigde inzet per 2023 is opgenomen in programma 2 van deze programmabegroting. We kiezen hiermee voor een meer structurele vorm, aangezien de inzet op dit onderdeel bijdraagt aan preventie en een sterke sociale basis.
Via de Edese Impactmonitor Covid-19 volgden wij de sociale, maatschappelijke en economische impact van corona. Nu alle maatregelen zijn afgeschaald stopt ook de monitoring. Relevante cijfers over de afgelopen periode vindt u via https://ede.incijfers.nl/dashboard/edese-impactmonitor-covid-19/.

Tenslotte
In de Herstelagenda hebben wij een inschatting gegeven van de benodigde middelen, opgenomen in de kolom Raming in onderstaand overzicht.  Inmiddels hebben we meer zicht op de uitvoering, zoals hierboven verwoord.

 
* Voor Spoor 4 Brede talentenontwikkeling geldt dat hier specifieke middelen door het Rijk beschikbaar gesteld onder de noemer Nationaal Programma Onderwijs. Het programma loopt tot en met 2025. Door deze beschikbaar gestelde middelen wordt dit onderdeel van de Herstelagenda niet gefinancierd uit de Reserve Steun en Herstel.
[1] Het gaat om de projecten: 1. Drempel verlagen voor VVE-peuters met ouders met een smalle beurs en 2. Extra impuls voor VVE peuters (tutoring) en ‘VVE-ouders” (voorlichting/coaching).

Overige maatregelen

Naast de activiteiten gericht op herstel hebben we als gemeente waar nodig organisaties gesteund door middel van tijdelijke tegemoetkomingen, bijvoorbeeld de verlaging van de terrashuur en ondersteuning bij de uitvoering van de controle toegangsbewijzen begin 2022 maar ook de pilot voor de alternatieve jaarwisseling. Daarnaast hebben we de ontvangen middelen van het Rijk voor WSW-corona compensatie overgebracht naar Werkkracht.

Financieel
Alle maatregelen, zowel in de herstelfase als nog in de ondersteunende fase, werden gefinancierd uit de reserve Steun en Herstel Corona. In deze reserve hebben we conform afspraak alle ontvangen rijksvergoedingen gestort. In de Actualisatie bij de Programmabegroting 2023-2026 hebben we reeds gemeld dan we op basis van de huidige inzichten nu € 1,5 miljoen vrij laten vallen. Het betreft onder meer de resterende middelen voor de TONK-regeling en de ontvangen middelen voor schuldenbeleid.
In 2023 wordt, met tussenkomst van de Raadswerkgroep Programmabegroting, een voorstel gedaan hoe verder om te gaan met deze paragraaf in de P&C instrumenten.