Einde coronapandemie; ruimte voor de samenleving
Na drie jaar is er officieel een eind gekomen aan de coronapandemie. Het kabinet besloot in maart 2023 het advies van het OMT hiertoe over te nemen. De coronapandemie heeft veel gevraagd van Edese inwoners, instellingen en bedrijven. Tot begin 2022 hadden we te maken met beperkende corona-maatregelen. Er is in de afgelopen periode een groot appèl gedaan op de flexibiliteit en veerkracht van de samenleving. Sinds medio 2021 geven wij uitvoering aan de Herstelagenda Corona. In het voorjaar van 2022 kwam er weer meer ruimte voor ontmoeting en kwam de uitvoering van de herstelagenda volop op stoom. Voor de sociale basis en voor de sectoren sport en cultuur zijn gerichte herstelregelingen ontwikkeld en uitgevoerd. En er ontstonden diverse initiatieven om elkaar te kunnen ontmoeten, steunen, samen te bewegen en ervaringen te delen.
Bestaanszekerheid en gezondheid
Onze inwoners kregen in 2022 te maken met fors hogere energierekeningen en gestegen kosten voor levensonderhoud. Vooral de inwoners met een laag inkomen en een slecht geïsoleerd huis kwamen financieel in de knel. Met behulp van de middelen van het Rijk ondersteunden we in het afgelopen jaar 4.300 huishoudens met energietoeslag. Aanvullend op de middelen van het Rijk hebben we in het najaar 2022 het noodfonds bestaanszekerheid ingericht. Met het noodfonds kunnen we flexibel en slagvaardig de maatregelen nemen die nodig zijn om huishoudens te ondersteunen in hun bestaanszekerheid.
Het zet ons ook aan het denken voor de lange termijn. Het wordt steeds duidelijker dat bestaanszekerheid een fundament is voor de gezondheid en het welzijn van onze inwoners. Een leven in bestaansonzekerheid heeft negatieve gevolgen voor de (mentale) gezondheid, de sociale relaties, opvoeding en werk. Dit leidt bovendien tot een hogere aanspraak op zorg. Met de opgave gezondheid en vitaliteit, de aanpak bestaanszekerheid en de Hervormingsagenda Jeugd, richten we ons op de oorzaak van problemen. Zo werken we doelgerichter.
Wonen en leefomgeving
De druk op de woningmarkt van Ede en de regio Foodvalley is hoog. De afgelopen jaren is er telkens sprake geweest van een grote woningbouwproductie. Ook 2022 was een goed jaar. Echter stijgende bouwkosten, stijgende rentes en stagnerende grondprijzen zorgen voor druk op de economische haalbaarheid van grondexploitaties en daarmee de ambities voor (betaalbare) woningbouw. Onzekerheden zijn fors toegenomen en externe factoren zijn van steeds grotere invloed op het kunnen bereiken van maatschappelijke doelstellingen. Voorbeelden hiervan zijn de problemen op het energie netwerk (netcongestie), complexer wordende procedures (Didam arrest), strengere milieuwetgeving vanuit Europa en de stikstofproblematiek. Maar bijvoorbeeld ook schaarste aan mensen en materialen, de invoering van de Omgevingswet en extremere weersomstandigheden door klimatologische ontwikkelingen. Hierdoor staan planningen en voorspelbaarheid van prognoses onder druk. Het vereist focus, maatschappelijke investeringen en vooral samenwerking met andere overheden en marktpartijen om in deze omstandigheden doelen te bereiken.
Dit zien we ook terug in het bereiden van onze duurzame energiedoelen. Dit werd het afgelopen jaar bemoeilijkt door de aanwezigheid van de Wespendief op de Veluwe. De komende periode kunnen er geen windmolens bij komen.
Gemeente Ede maakt een schaalsprong en ontwikkelt zich door als centrumgemeente. In 2022 zijn we voortvarend van start gegaan met onze ruimtelijke opgaven. We hebben de opgaven voor onder andere woningbouw, het landelijk gebied, energie en leefbaarheid in beeld gebracht en plannen voor toekomstige gebiedsontwikkelingen voorbereid. Zo is de planvoorbereiding gestart van Kernhem Noord, het Noordplein en de transformatielocaties Horapark, Pascalstraat en het Centrumgebied. Verder is gestart met de uitvoering van het nieuwe Station en de Parklaan. De Omgevingsvisie gebruiken we als kompas voor ons handelen. We zijn in 2022 gestart met de uitvoering hiervan. Het gebiedsproces Otterlo is een voorbeeld hoe we de komende jaren gebiedsgericht willen werken aan onder andere de Kennis-as, Ederveen-De Klomp en Harskamp.
Bestuur en organisatie
De schaalsprong van Ede en de veranderende en nieuwe grote maatschappelijke vraagstukken doen een appèl op het bestuur en de organisatie. We werken aan een meer wendbare en weerbare organisatie die goed in verbinding staat met haar omgeving, zowel intern als extern. De middelen die voor de komende jaren beschikbaar zijn gesteld om de organisatie en daarmee de realisatiekracht te versterken, stellen ons in staat om deze slag te maken.
Nieuwe taken maakte ook dat er in 2022 extra medewerkers nodig waren. En dat binnen een krappe arbeidsmarkt. De vraag naar extra medewerkers werd ingevuld door vacatures open te stellen, maar ook door in de eigen organisatie talenten te benutten (o.a. doorstroombevordering).
De dienstverlening van de organisatie kreeg het afgelopen jaar - na de beëindiging van de coronamaatregelen en met de komst van Oekraïense vluchtelingen - te maken met pieken in de werkzaamheden. We hielden onze levertijden acceptabel en blijven werken aan goede bereikbaarheid voor onze inwoners. Waarbij de diverse kanalen worden ingezet zodat inwoners de dienstverlening krijgen die nodig is.