Gemeente Ede heeft de afgelopen jaren veel bouwgrond geproduceerd voor de functies wonen en werken. De voorraad bouwgrond is de afgelopen jaren zeer sterk afgenomen door verkoop in de projecten. Hierdoor is de boekwaarde afgenomen en het risicoprofiel van de gemeentelijke grondportefeuille flink teruggedrongen. Begin 2022 is de nota Maatschappelijk Ondernemend Grondbeleid vastgesteld in de gemeenteraad. Hierin is een meer situationeel grondbeleid het uitgangspunt, waarin per locatie de afweging wordt gemaakt of de gemeente de gewenste beleidsdoelstellingen middels grond aankopen wil realiseren of door ruimte te bieden aan marktpartijen. De maatschappelijke doelen voor de toekomst blijven onverminderd hoog en dat komt terug in de beleidsambities van zowel het rijk, de provincie als de gemeente zelf. Tegelijkertijd zijn er diverse ontwikkelingen die zorgen voor een sterk veranderend speelveld. De uitdaging is om de risico’s aanvaardbaar te houden en tegelijkertijd de durf te hebben om te investeren in nieuwe locaties.
Om richting te geven aan de ontwikkeling van Ede voor de komende twintig jaar zijn in de Omgevingsvisie vijf strategische keuzen vastgesteld. De woonopgave vormt hierin een belangrijke pijler en vormt de basis om nieuwe plannen te starten voor gebiedsontwikkeling.
De woonopgave in Nederland is erg groot. De vraag groeit sneller dan de toename van het aanbod. Ook in Ede zien we dit terug. Er is grote behoefte aan meer woningen, met name in het betaalbare segment. In de Omgevingsvisie Ede 2040 is vastgelegd dat tot en met 2040 11.000 tot 15.000 nieuwe woningen nodig zijn (gemiddeld ca. 750 per jaar). We realiseren dit via gemeentelijke projecten en door private initiatieven te faciliteren.
Naast dat we graag tegemoet willen komen aan het leveren van grond voor betaalbare woningen willen we ook bedrijventerreinen ontwikkelen om zo de regionale economie te stimuleren. We doen dit echter in economisch moeilijke omstandigheden. Stijgende bouwkosten, stijgende rentes en stagnerende grondprijzen zorgen voor druk op de economische haalbaarheid van grondexploitaties. Daarnaast zijn er nog veel onzekerheden zoals bijvoorbeeld de actuele stikstof problematiek en de aanhoudende schaarste aan mensen en materialen. Specifiek voor bedrijven geldt dat gebruikers nu geen aansluiting op het energienetwerk kunnen krijgen. Dergelijke externe factoren zijn van steeds grotere invloed op het kunnen bereiken van maatschappelijke doelstellingen.
In toenemende mate zoeken we aansluiting bij rijksmiddelen en gelden van de provincie om de gezamenlijke doelen te bereiken en betaalbaar te krijgen. Desondanks staan planningen en de voorspelbaarheid van prognoses onder druk. In het MPG 2023 worden deze ontwikkelingen geschetst en worden de eerste effecten hiervan ook zichtbaar. Gezien de impact van het grondbedrijf op de gemeentefinanciën, is het van belang te sturen op de resultaten en risico’s.
In voorliggende paragraaf Grondbeleid beschrijven we achtereenvolgens het beleid in relatie tot de maatschappelijke doelstellingen, de ontwikkelingen in de markt en de financiële resultaten inclusief het risicoprofiel van het grondbedrijf.