Kapitaalgoederen
De gemeente heeft miljarden geïnvesteerd in kapitaalgoederen in de vorm van wegen, technische installaties, groen en bomen, bos en natuur, speelvoorzieningen, riolering, oppervlaktewater, openbare verlichting, civiele kunstwerken, gemeentelijk wagenpark, begraafplaatsen en vastgoed. Het onderhoud van deze goederen is van groot belang voor het zo goed mogelijk functioneren van de gemeente op vele terreinen. In deze paragraaf wordt ingegaan op relevante ontwikkelingen en de realisatie in 2022.
Beleidsschouw openbare ruimte
Zoals ieder jaar voert een externe partij voor ons een beleidsschouw uit. Deze kwaliteitsmeting wordt uitgevoerd volgens de beeldsystematiek ontwikkeld door CROW (landelijk kennisplatform voor Infrastructuur, Openbare Ruimte, Verkeer en Vervoer). De gemiddelde kwaliteit (conform de beeldsystematiek) wordt in hoofdzaak bepaald door de beoordeling van het dagelijks onderhoud (beeldkwaliteit schoon) en in mindere mate door de technische kwaliteit (heel en veilig) van de openbare ruimte. De totaalscore van de gemeente Ede in 2022 komt uit op kwaliteitsniveau C = matig. Dit komt omdat we onder andere op de onderdelen onkruid in plantvakken, veegafval in goten en de technische kwaliteit van wegen matig scoren. Op de onderdelen zwerfafval en graffiti op meubilair scoren we boven gemiddeld.
Naast de jaarlijkse meting van de beeldkwaliteit met de beleidsschouw van het dagelijks onderhoud (schoon) worden door een externe partij inspecties uitgevoerd naar de technische kwaliteit van de wegen en bomen (heel en veilig). Dit geeft op onderdelen een beeld waarbij met name de technische kwaliteit van verhardingen een stuk slechter is dan de beeldkwaliteit laat zien. Dit is het gevolg van verouderde areaal en een te laag onderhoudsbudget waardoor niet tijdig de juiste onderhoudsmaatregelen genomen kunnen worden. Het technisch onderhoud aan wegen en bomen is gericht op het in stand houden van de kapitaalgoederen (technische kwaliteit) en zo het voorkomen van kapitaalvernietiging. Dit technisch onderhoud omvat, ten opzichte van het dagelijks onderhoud, een substantieel bedrag van de onderhoudsbegroting.
Onderzoek achterstand kwaliteit openbare ruimte
Door recente economische ontwikkelingen alsmede de oorlog in Oekraïne is sprake van excessieve
prijsstijgingen. Hierdoor werd de achteruitgang in kwaliteit versterkt, omdat minder werk uitgevoerd kon worden met de beschikbare middelen. Om de achteruitgang in de kwaliteit een halt toe te roepen is extra onderhoudsbudget benodigd. In 2022 is onderzoek uitgevoerd naar de kwaliteit en kosten van het beheer openbare ruimte. Aan de hand daarvan is berekend wat de te verwachten kosten minimaal zijn om aan de basiskwaliteit te voldoen. Op basis van dit onderzoek is bij de Voorjaarsbrief 2023-2026 € 1,25 miljoen extra budget beschikbaar gesteld om in 2022 een start te maken met het inlopen van de onderhoudsachterstanden op verhardingen en groen. Tevens is incidenteel € 1,48 miljoen extra prijscompensatie beschikbaar gesteld.
Bij het uitgevoerde onderzoek zijn een aantal scenario's uitgewerkt die op 22 september 2022 besproken zijn in een informatieve bijeenkomst. Bij de Programmabegroting 2023-2026 zijn structureel extra budgetten beschikbaar gesteld voor de sterkte prijsstijgingen en het benodigd onderhoud. Daarnaast is voor 2023-2025 extra budget beschikbaar gesteld voor het inlopen van achterstallig onderhoud en zijn de vervangingskredieten in de jaren 2023 t/m 2026 verhoogd. Met het gekozen scenario stabiliseren we de huidige technische kwaliteit en investeren we in beeldkwaliteit. Zo gaan we kapitaalvernietiging tegen en zorgen we voor een betere beleving voor inwoners.