Doel
Het doel van het project (2009) is het realiseren van een nieuw station en het aanpassen van aansluitende (spoor) infrastructuur om de volgende doelen te verwezenlijken:
- De barrièrewerking die ontstaat door de fysieke spoorinfrastructuur ter plaatse van het station Ede-Wageningen, het SOMA- en ENKA-terrein, en die indirect ontstaat door de geluidsschermen, te verminderen.
- De voorzieningen voor de verschillende vervoersmodaliteiten, de toegankelijkheid daarvan en de kwaliteit van de overstap tussen de verschillende modaliteiten te verbeteren.
- Het station plus de directe omgeving als visitekaartje voor Ede op te waarderen en het daarmee creëren van een aantrekkelijke vestigingsplaats voor wonen en bedrijvigheid.
- Een station te realiseren dat een logisch en duidelijk centrum is in het stedenbouwkundige en infrastructurele plan voor de wijdere omgeving van Ede-Oost, waardoor de genoemde kwadranten rondom het station beter met elkaar worden verbonden.
- Het project te realiseren binnen de vastgelegde kaders: doelstellingen, subsidiecondities, scope, budget, planning en samenwerking.
Stand van zaken
Voor het project Spoorzone Ede is een gemeenschappelijke projectorganisatie ingericht met medewerkers van de gemeente Ede, NS en ProRail. Deze organisatie werkt volgens afspraken over samenwerking die in de subsidiebeschikkingen en (samenwerkings- en project) overeenkomsten zijn vastgelegd.
Het inpassen van PHS en de voortijdig beëindigde aanbesteding in 2018 leidde er ook toe dat andere onderdelen afzonderlijk en/ of vooruitlopend zijn uitgevoerd. Het gaat dan om:
- In 2015 is een tijdelijke P&R voorziening op het WFC-terrein gerealiseerd en is de halteplaats van de Valleilijn (bus 86/88) verplaatst van de zuid- naar de noordzijde van het station.
- De Westelijke Spoorzone, is, met de oplevering van twee tunnels en openbare ruimte, in 2016 afgerond.
De realisatie van de OV-knoop is verdeeld over verschillende contracten. Na het voortijdig beëindigen, eind 2018, van de eerste aanbestedingsprocedure voor het spoorse contract, heeft het Bestuurlijk Overleg Spoorzone Ede besloten tot een nieuwe aanbestedingsprocedure. In het besluit is aangegeven de significante financiële effecten, voortvloeiende uit de vertraging als gevolg van het afbreken, zo veel mogelijk te willen beperken. Het projectmanagementteam is aan de slag en op zoek gegaan naar een aanpak om de kans op een geslaagde aanbesteding te optimaliseren en naar (besparing)mogelijkheden om de gevolgschade zoveel mogelijk te beperken. Dat heeft geleid tot een aantal aanpassingen in het ontwerp en een andere aanbestedingsaanpak.
In 2019 werd duidelijk dat de PHS-dienstregeling uit 2013, waar het infra-ontwerp van het station op gebaseerd was, niet paste op de beoogde spoorinfrastructuur. De opdrachtgever voor het PHS (ministerie I&W) heeft verzocht ook hier alternatieven te onderzoeken, waarbij eveneens zoveel mogelijk gezocht is naar kostenreductie. Dankzij intensieve samenwerking tussen betrokken partijen is het gelukt om een alternatief (Railverkeertechnisch Ontwerp) te ontwikkelen, dat begin 2020 goedgekeurd is. Hiermee is ook een keuze gemaakt voor het dienstregelingsmodel, i.c. alternatief “6/4” zonder sprinter Utrecht – Ede v.v.
Het spoorse contract - Contract 1
Begin april 2021 is het spoorse contract gegund aan de aannemerscombinatie EdesPoort (Van Hattum en Blankevoort, VolkerRail en van Wijnen). Al vrij snel bleken er twee uitdagingen:
- Windbelasting en de toepasbaarheid van Accoya. De aannemer heeft, in nauwe samenwerking met het projectteam en begeleiding vanuit het Kwaliteitsteam, voor deze zaken oplossingen gevonden, waarbij de esthetische kwaliteit en zowel de onder houdbaarheid gewaarborgd is. Met name de detaillering van de knooppunten, waar de kapdelen bevestigd worden aan de kolommen, is daarbij zo complex gebleken dat gesproken mag worden van een zeer bijzondere prestatie.
Het in elkaar zetten van de kapdelen en het inhijsen van de eerste kolommen start in januari en februari 2023. - In januari 2022 heeft de RVO de aangevraagde ontheffing wet Natuurbescherming verleend. De aanpassing was noodzakelijk als gevolg van het onverwachts aantreffen van de zandhagedis. Met het verkrijgen van de ontheffing was de voortgang veiliggesteld, en zijn hoge kosten, a.g.v. het stil moeten leggen van het project, voorkomen.
De ontheffing is verleend onder voorwaarde van een ruimhartige compensatie van nieuwe habitat, waar het projectteam (i.c. gemeente Ede en ProRail) invulling aan geven. In januari 2023 wordt duidelijk of de beoogde locatie (ten noordoosten van de Valleilijn) de instemming van het college van burgemeester en wethouders krijgt.
- Het aantreffen van de zandhagedis heeft effect gehad op de uitvoering van de werkzaamheden. Eén daarvan was dat het langzaam verkeer viaduct niet in augustus 2022 aangelegd kon worden. Daarnaast was het wel noodzakelijk om de spoorwegovergang Sysselt permanent te sluiten voordat het viaduct beschikbaar is. Inmiddels verlopen de werkzaamheden aan het viaduct gestaag en volgens planning; de ingebruikname is voorzien zomer 2023.
- Een groot issue in 2022 was de materiaal schaarste als gevolg van afgeschaalde productie door Corona en de Oekraïne oorlog. Hiermee dreigde de grote buitendienststelling van augustus in gevaar te komen. In overleg met directie van ProRail is de opdracht van de ProRail-taskforce aangepast van het inbeeld brengen van de effecten en financiële consequenties, naar een actieve sturende rol. In intensieve samenwerking met het projectteam zijn gesprekken gevoerd met leveranciers en waar mogelijk prioriteiten gesteld (in leveranties en tussen andere projecten), alternatieven gezocht (type materialen, hergebruik van vrijkomende materialen, aangepaste testprocessen tijdens de buitendienststelling, etc.). Met de genomen maatregelen kon de buitendienststelling doorgang vinden, waar ook een prijskaartje aan hangt, maar daarmee is veel erger voorkomen.
Voorbereidende werkzaamheden/ conditionerende - Contract 5
Deze werkzaamheden, vooral de ontgraving van het Frisopark en de locatie Badweg, zijn in Q1 2022 en eind 2022 financieel afgerond. Geconcludeerd kan worden dat de keuze om deze voorbereidende werkzaamheden separaat en voorafgaande aan Contract 1 uit te voeren, een goede keuze is geweest. Immers, hadden deze werkzaamheden nog deel uitgemaakt van Contract 1, dan had dit onmiddellijk tot ernstige planningsproblemen geleid.
Bus- en taxiplein, P&R-garage en openbare ruimte - Contracten 3 en 4
- Tijdens de voorbereidende werkzaamheden voor de aanbesteding van het bus- en taxiplein werd bekend dat de tijdelijke concessiehouder met langere bussen gaat rijden dan tot op heden bekend was; 21 meter in plaats van 18 meter en dat er ook rekening gehouden moest worden met nog een ander type bussen. Na een intensieve puzzel is het ontwerp hierop in zeer korte tijd aangepast. De start van de werkzaamheden aan het busplein (inclusief de inrit van de P&R-garage) is voorzien in de tweede helft van 2023. Een en ander dient bij omklap (februari 2024) gereed te zijn.
- Vanwege de huidige ongunstige marktomstandigheden, is de bouw van de P&R garage doorgeschoven. De oplevering is nu voorzien per medio 2025.
- De openbare ruimte wordt gefaseerd aangelegd in het najaar 2023/ voorjaar 2024 voor de oostzijde. De aanleg op de westzijde vindt een jaar later plaats. Daarmee wordt dan het project OV-knoop afgerond.
Financiën
2022 | Begroot | Werkelijk | Verschil | Toelichting |
|---|---|---|---|---|
Kosten | 37.000 | 35.822 | 1.178 | De kosten zijn in 2022 conform begroting gemaakt. In euro’s is de afwijking een significant bedrag, relatief gezien valt het mee. Er zijn geen specifieke onderdelen die het verschil verklaren. |
Opbrengsten | 19.606 | 18.688 | 918 | Er zit een kleine afwijking in de opbrengsten als gevolg van administratieve verschuivingen in boekjaren. |
Nominale bedragen x € 1 miljoen | |||
Investering | € | Dekking | € |
Reeds gerealiseerd (boekwaarde) | 83,1 | Ministerie I&W | 42,1 |
Nog te maken kosten | 48,7 | Provincie Gelderland (inclusief GSO-4 gelden) | 40,0 |
Gemeente Ede | 41,0 | ||
Overige bijdragen | 5,1 | ||
Storting vanuit Parklaan | 3,6 | ||
Totaal | 131,8 | 131,8 | |
Projectbudget en dekking
Het projectbudget Spoorzone Ede (Westelijke Spoorzone en OV-knoop) wordt gedekt door bijdragen van het ministerie Infrastructuur en Waterstaat, provincie Gelderland en de gemeente Ede. Het project wordt geconfronteerd met financiële tegenvallers door stijgende prijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne/ Covid en de compenserende maatregelen door het aantreffen van de zandhagedis. Tot op heden lukt het om de stijgingen op te vangen binnen het beschikbare projectbudget voor het station (Contract 1). Naar de huidige inzichten van de te verwachten omvang van de gestegen prijzen zal het projectbudget onvoldoende zijn om de OV-knoop in de loop van 2025 af te ronden.
Als beheersmaatregel is er in november 2022 voor gekozen de bouw van de P&R-garage (Contract 3) voorlopig uit te stellen (tot medio 2025) en dit deel van het projectbudget in te zetten voor de realisatie van het station. Daarmee is/ wordt voorkomen dat de afronding van het station, realisatie langzaam verkeer viaduct Sysselt en bus- en taxiplein op korte termijn in gevaar komt.
Met de financiers worden gesprekken gevoerd om aanvullende financiering te krijgen en daarmee te voorkomen dat er een budgettair tekort ontstaat bij de (af)bouw van het stationsgebouw, de realisatie van P&R-garage en inrichting van de openbare ruimte. Verwacht wordt dat in Q2 2023 meer duidelijkheid komt over de benodigde aanvulling en wat daarin de bijdrage van verschillende partijen wordt.
Risico's
Het risicodossier wordt periodiek geactualiseerd. Om sturing te krijgen op de risico’s zijn afspraken gemaakt hoe om te gaan met een nieuw risico, de waardering en benoemen en actualiseren van de beheersmaatregelen. De beheersmaatregelen zijn gedefinieerd en worden uitgevoerd. Het effect hiervan wordt frequent besproken. Binnen het projectbudget is een bedrag gereserveerd voor de risico’s in het risicodossier.