Balans en toelichting

Voorraden

Onderhanden werk, waaronder bouwgronden in exploitatie
Het saldo op 31 december 2022 van de balanspost onderhanden werk bedraagt € 79,4 miljoen en bestaat in zijn geheel uit bouwgronden in exploitatie.
Gedurende het verslagjaar zijn de bouwgronden in exploitatie vermeerderd met € 21,2 miljoen. De belangrijkste vermeerderingen zijn: opboeken van voornamelijk exploitatiekosten voor de Kazerneterreinen Maurits Noord/ Elias Beeckman/Simon Stevin (woonrijpmaken en buitenplans) van totaal € 6,8 miljoen, Kazerneterrein Maurits WFC (bouwrijpmaken, buitenplans en planbegeleiding) € 4,9 miljoen, Kernhem Vlek B West (bouw- en woonrijpmaken, winstneming) € 3 miljoen en voor bedrijventerrein A12 De Klomp (bouw- en woonrijpmaken) eveneens € 0,8 miljoen; de rentetoevoeging bedraagt € 1,2 miljoen.
Onder de verminderingen van de bouwgronden in exploitatie voor een totaalbedrag van € 19,0 miljoen vallen: verkoop van bouwkavels gebied Kernhem Vlek B West € 7,6 miljoen, Kazerneterrein Maurits Noord/ Elias Beeckman/Simon Stevin € 9,6 en Kazerneterrein Maurits WFC van € 1,7 miljoen. Voor een uitgebreide toelichting op de inkomsten en uitgaven betreffende de projecten in plan- en realisatiefase wordt verwezen naar het MPG 2023 dat tegelijkertijd met deze jaarrekening is aangeboden aan de gemeenteraad. Het resumerende resultaat is in onderstaande tabel in beeld gebracht.

Gereed product en handelsgoederen
De balanspost gereed product en handelsgoederen omvat per 31 december 2022 alleen de op voorraad liggende magazijngoederen. Gedurende het jaar is deze voorraad gemuteerd door inkopen en afgiften van magazijngoederen.
 
Voorziening voor negatieve plannen Grondzaken
In de paragraaf grondbeleid bij deze jaarrekening is een nadere toelichting gegeven op de ontwikkeling van de voorziening in aanloop naar de vaststelling van de negatieve plannen bij het MPG. De voorziening voor negatieve plannen ten behoeve van de afdeling Grondzaken is dienovereenkomstig gemuteerd.
De toevoeging aan de voorziening (zie kolom vermindering) voor de inflatiecorrectie (rente, kosten, opbrengsten) bedraagt € 1,9 miljoen en € 5,5 miljoen is vanwege ongunstige ontwikkeling van de lopende negatieve plannen in programma 4 (Economie, Arbeidsmarkt en Mobiliteit) aan de voorziening toegevoegd.
De onttrekking (zie kolom vermeerdering) is € 0,9 miljoen voor het afsluiten van het negatieve plan Somaterrein. De vrijval vanwege positieve ontwikkelingen van de lopende negatieve plannen in programma 5 (Ruimtelijke ontwikkeling) bedraagt € 0,6 miljoen.

Uitzettingen met een looptijd < 1 jaar
Vorderingen op openbare lichamen
Het saldo van deze vorderingen op de balans per 31 december 2022 bedraagt € 1,8 miljoen, voor het merendeel op gemeenten. De toelichting op de voortgang en de invordering van deze vorderingen is meegenomen bij het onderdeel overige vorderingen.
 
Uitzettingen in ’s Rijks schatkist met een rentetypische looptijd < 1 jaar
De gemeente is op grond van de Wet financiering decentrale overheden verplicht tot deelname aan het schatkistbankieren. Voor de gemeente betekent schatkistbankieren dat zij al haar overtollige middelen aanhoudt in de schatkist bij het ministerie van Financiën (zie ook de paragraaf Financieringen). Op 31 december 2022 heeft de gemeente voor € 68,7 miljoen aan overtollige middelen uitstaan op 's Rijks schatkistrekening.
Het drempelbedrag is het maximale bedrag dat de gemeente over een heel kwartaal gezien gemiddeld op dagbasis buiten de schatkist mag houden. Door middel van een berekening dient aangegeven te worden of aan deze regel is voldaan. Uit onderstaande tabel blijkt dat er geen sprake is geweest van overschrijding van het drempelbedrag.
 

Overige vorderingen
De overige vorderingen worden onderscheiden in:

• Belastingdebiteuren (zoals opgelegde belastingkohieren WOZ en afvalstoffenheffing).
• Debiteuren Sociaal Domein (v/h Werk, Inkomen en Zorg).
• Overige debiteuren (zoals detacheringen en verkoop van onroerend goed).

Het saldo van de overige vorderingen bedraagt per 31 december 2022 € 6,5 miljoen. Aan vorderingen op openbare lichamen staat zoals hiervoor genoemd eind 2022 € 1,8 miljoen open. Dit geeft op balansdatum 31 december 2022 een totale openstand van de vorderingen voor € 8,3 miljoen. Deze totale openstand is in onderstaande tabellen verwerkt.

Per categorie worden de overige vorderingen onderstaand toegelicht.

Belastingdebiteuren

Belastingdebiteuren hebben de mogelijkheid hun vorderingen in termijnen te voldoen en/of te latenincasseren, dit in tegenstelling tot de reguliere debiteuren. Uit de tabel blijkt dat het grootste gedeelte van de openstand betrekking heeft op het belastingjaar 2022. De totale openstand ten opzichte van 2021 is afgenomen met € 0,2 miljoen tot € 3,0 miljoen eind boekjaar 2022.
Voor vorderingen die langer dan een jaar open staan is er een voorziening gevormd, de zogeheten voorziening dubieuze belastingdebiteuren. Het saldo van de voorziening ten opzichte van 2021 is eveneens lichtelijk gedaald en bedraagt € 0,2 miljoen per 31 december 2022.

Debiteuren Sociaal Domein (voorheen Werk, Inkomen en Zorg)

Het openstaande saldo van de debiteuren Sociaal domein is in 2022 met € 0,6 miljoen gedaald. Dit betreft voornamelijk aflossingen in de categorie terugvordering/fraude. Het debiteurenbestand is in 2022 verder opgeschoond. Schulden die te oud zijn, waarbij een regeling getroffen is of omdat de persoon in kwestie in de schuldsanering is beland, zijn buiten invordering gesteld. Het economische risico van de debiteuren Sociaal Domein ligt bij de gemeente en is bepaald op gemiddeld 45% (gelijk aan voorgaande jaren). Voor dit risico is een voorziening dubieuze debiteuren Sociaal Domein gevormd. Deze voorziening is opgebouwd op debiteurniveau. Door deze benadering zijn de schulden van de debiteuren met een hoog risico voorzien. Per 31 december 2022 heeft de voorziening een saldo van € 2,1 miljoen.

Overige debiteuren
In onderstaande tabel is het verloop weergegeven van de openstaande overige debiteuren over de jaren 2019 tot en met 2022. De openstand voor rekeningjaar 2022 bedraagt € 3,6 miljoen en wordt onderscheiden in vorderingen van publiekrechtelijke aard voor € 0,2 miljoen en in vorderingen van privaatrechtelijke aard voor € 3,4 miljoen. De voorziening dubieuze overige debiteuren heeft een saldo van € 0,3 miljoen per einde boekjaar 2022.

Ten opzichte van 2021 is het openstaande saldo aan het einde van het boekjaar sterk toegenomen, namelijk van € 1,2 miljoen op 31 december 2021 naar € 3,6 miljoen op 31 december 2022. Deze toename is voornamelijk toe te schrijven aan de samenvoeging van de administratie van Knooppunt Jeugdhulpregio Foodvalley voor € 1,6 miljoen en facturering eind 2022 van grondtransacties ten behoeve van ontwikkeling Kernhem West (vlek B) voor € 0,5 miljoen.
Eind februari 2023 is in totaal € 2,9 miljoen ontvangen voor de op 31 december 2022 openstaande vorderingen.

Voorziening dubieuze vorderingen
Bij de categorieën belastingdebiteuren, debiteuren Sociaal Domein en de overige debiteuren is reeds melding gemaakt van de stand van de desbetreffende voorziening. Conform het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten (BBV) wordt de voorziening in mindering gebracht op de balanspost overige vorderingen. Daar het onderdeel krediethypotheken van de debiteuren Sociaal Domein wordt aangemerkt als financiële vaste activa (overige langlopende leningen) wordt de voorziening voor de krediethypotheken ad € 29.000 niet in mindering gebracht op het balansonderdeel overige vorderingen maar op het balansonderdeel financiële vaste activa.
Samenvattend kan gesteld worden dat de totale voorziening dubieuze vorderingen (inclusief de voorziening voor het onderdeel krediethypotheken) gedurende 2022 met € 0,2 miljoen is afgenomen tot een bedrag van € 2,5 miljoen op 31 december 2022. Deze, per saldo, afname van de voorziening is voornamelijk het gevolg van afwikkeling van oude, tot bij de jaarrekening 2022 als dubieus aangemerkte, overige debiteuren vorderingen.
Het verloop van de voorziening geeft voor de verschillende categorieën overige vorderingen het volgende beeld te zien:

• Belastingdebiteuren: een afname van € 161.000 (van € 314.000 naar € 153.000).
• Debiteuren Sociaal Domein: per saldo een afname van € 258.000 (van € 2,3 naar € 2,1 miljoen), waarin een afname met € 135.000 (van € 164.000 naar € 29.000) voor het onderdeel krediethypotheken.
• Overige debiteuren: een toename van € 218.000 (van € 60.000 naar € 278.000).

Liquide middelen

 
Overlopende activa
Onderstaand wordt voor de nog te ontvangen voorschotbedragen met een specifiek bestedingsdoel van het Rijk en de overige Nederlandse overheidslichamen het verloop weergegeven.

Omschrijving

De toelichting op de vermeerderingen en verminderingen van de overlopende activa is gebaseerd op het balansonderdeel nog te ontvangen bedragen en het balansonderdeel vooruitbetaalde bedragen zoals in onderstaande tabel is weergegeven.  

Nog te ontvangen bedragen incl. voorschotbedragen specifiek bestedingsdoel
Het saldo van de nog te ontvangen bedragen voor een bedrag van € 41,8 miljoen wordt gevormd door: van de belastingdienst te ontvangen aangifte BTW-compensatiefonds € 18,3 miljoen (2021: € 17,9 miljoen), van het Rijk te ontvangen uitkering opvang ontheemden Oekraïne € 7,3 miljoen, van het Rijk te ontvangen aanvulling op de algemene uitkering € 3,7 miljoen, de nog te ontvangen afvalstoffenheffing (in verband met diftar) € 2,1 miljoen en van Stichting Afvalfonds Verpakkingen te ontvangen vergoeding van gescheiden ingezamelde, gerecyclede en vermarkte hoeveelheden verpakkingsafval ad € 0,8 miljoen.
In het hiervoor genoemde saldo is als categorie nog te ontvangen overig -/- € 122.000 aan vooruit ontvangen vorderingen faciliterend grondbeleid verwerkt, bestaande uit 24 verschillende projecten. Voor 19 projecten is er sprake van een anterieure overeenkomst waardoor deze als 'verhaalbare kosten' aangemerkt kunnen worden; in totaal een bedrag van -/- €198.000. Dit zijn de zogeheten verhaalbare kosten die op basis van een overeenkomst op derden verhaald kunnen worden. Voor de overige 5 projecten is de overeenkomst nog in bewerking, terwijl er wel sprake van verhaal is. Hier is dus sprake van 'nog te verrekenen kosten' voor in totaal € 76.000.

Overige vooruitbetaalde bedragen
Voor de dienstverlening 2023 en volgende jaren zijn reeds voorschotten verstrekt, onder andere voor het product beheer openbare ruimten voor afvalinzameling € 1,7 miljoen, product onderwijs aan huisvesting noodlokalen € 0,9 miljoen en voor het product overhead € 0,7 miljoen aan licenties- en servicekosten.